Quá trình phát triển một khu rừng tự nhiên đạt được cái gọi là “Rừng già” thường mất từ 50 đến 150 năm. Tuy nhiên với cách tiếp cận phù hợp, chúng ta có thể có một khu rừng sinh thái trong khoảng mười năm.
Quan sát sự vận hành của khu rừng tự nhiên
Sự phát triển của một khu rừng tự nhiên từ đất trống, là các cây thân thảo phát tán hàng năm nhờ gió được mang đến. Những cây tiên phong này sẽ xâm chiếm một địa điểm, sự thích nghi cho phép chúng tồn tại, cải thiện điều kiện cho các cộng đồng thực vật khác phát triển.
Sau khi thiết lập cộng đồng sinh thái gồm cỏ, cây bụi họ đậu… và cây thân gỗ, đất sẽ thay đổi đến mức có thể bắt đầu hỗ trợ các loài cây bụi. Một vùng tiểu khí hậu mới được thiết lập phù hợp cho các loài cây tiên phong nhỏ bắt đầu phát triển. Cây tiên phong tạo ra những bụi cây và định hình môi trường của chúng; một hệ sinh thái rừng trẻ bắt đầu xuất hiện. Trong quá trình đó đất đã thay đổi, hỗ trợ sự phát triển của nhiều loại cây thân gỗ hơn.
Khi khu rừng trẻ phát triển, những cây tiên phong dần bị lấn át, bị che bóng và được thay thế bằng những cây khác là những loài sống lâu hơn. Khi những cây lâu năm phát triển đến độ trưởng thành tạo ra độ che phủ của tán lớn hơn, với sự phát triển theo tầng lớp chúng có thể đạt đến giai đoạn đỉnh cao của một khu rừng. Tuy nhiên, giai đoạn cao trào này không phải là điểm kết thúc của cuộc hành trình, mà một khu rừng sẽ tiếp tục thay đổi và phát triển theo thời gian.
Tất nhiên đây là một sự đơn giản hóa quá trình phát triển rừng, nhưng nó mang lại ý tưởng về cách hệ sinh thái rừng phát triển. Chúng ta có thể học nhiều điều về sự phát triển này và sử dụng chúng làm lợi thế để tạo một hệ sinh thái dựa trên cây trưởng thành nhanh hơn.
Nguyên lý thiết kế một khu rừng thực phẩm với thời gian ngắn
Khi thiết kế các hệ thống sản xuất thực phẩm bền vững “rừng thực phẩm” là một ví dụ, nó liên quan đến việc tạo ra các hệ thống sản xuất thực phẩm tương tự hệ sinh thái của rừng tự nhiên. Trong thiết kế vườn rừng, một điều cần suy nghĩ là làm thế nào chúng ta có thể đẩy nhanh quá trình phát triển một hệ sinh thái.
Rừng già tự nhiên và rừng thứ sinh là hệ thống phức tạp, để phát triển tầng tầng tán tán thường mất nhiều năm. Khi bắt chước hệ thống như vậy để tạo ra khu rừng thực phẩm, chúng ta có thể không cần đợi thời gian dài như vậy.
Thay vào đó, chúng ta có thể rút ngắn bằng cách thiết kế trồng nhiều lớp thực vật cùng một lúc. Chúng ta có thể lựa chọn đúng loại cây bụi, cây thân thảo, cây lâu năm v.v… cho một địa điểm cụ thể, để đẩy nhanh sự phát triển hệ thống sinh thái cho đến giai đoạn rừng đỉnh cao.
Cách thức thực hiện một khu rừng thực phẩm sinh thái
Chúng ta cần lên danh sách các loại cây tiên phong khỏe mạnh, kiên cường phù hợp cho tình huống cụ thể, đồng thời chúng có thể cải thiện điều kiện cho nhiều loài khác phát triển. Ưu tiên sử dụng những cây bản địa đang phát triển tốt trong khu vực.
Sử dụng phương pháp tuần hoàn năng lượng tự nhiên để cải tạo đất. Không chỉ thông qua các loại cây tiên phong đã lựa chọn, mà còn bằng cách cắt tỉa cành, băm nhỏ, bồi mùn phủ lên thảm thực vật hiện có, để bổ sung thêm chất hữu cơ cho đất, thay vì loại bỏ nó ra khỏi vườn. Điều này đẩy nhanh quá trình tạo dưỡng chất tại chỗ cho vườn rừng, tương tự như trong tự nhiên khi cây rụng cành lá nó đang trả lại dưỡng chất cho đất.
Khi chúng ta trồng phủ mặt đất bằng cỏ và các loại cây bụi là cách quản lý nguồn nước khôn ngoan, nó giữ cho đất có độ ẩm cao cải thiện điều kiện trồng trọt và cho phép thiết lập hệ sinh thái đa dạng sinh học nhanh hơn.
Cuối cùng, chúng ta có thể xem xét bổ sung các “kỹ sư” hệ sinh thái là động vật hoang dã hoặc luân phiên cẩn thận vật nuôi để thúc đẩy đất lành, cộng đồng thực vật khỏe mạnh làm cho hệ sinh thái vườn rừng cân bằng và phát triển nhanh chóng.
Thúc đẩy quá trình này cho phép chúng ta phát triển sản xuất lương thực phù hợp với tuần hoàn năng lượng tự nhiên, đồng thời tăng cường đa dạng sinh học, khả năng phục hồi sản lượng nhanh đảm bảo an ninh lương thực ở nhiều quy mô.
Minh Anh tổng hợp.
- Video về cách làm vườn tuần hoàn năng lượng tự nhiên
